Cevap: Arkeolojik bir kurtarma kazısı sonucu
bir başka bilimsel yasal izinli kazıdan paylaşım yapalım...
KAZILAR VE      ARAŞTIRMALAR
     
     
          
                     
      2008      YILI YUVALAK TÜMÜLÜSÜ KURTARMA KAZISI
                                                                          Burdur ili Tefenni İlçesi Yuvalak Köyü                                      sınırları içinde bulunan, Antalya Kültür ve                                      Tabiat Varlıklarını koruma kurulunun                                      22.08.1990 tarih ve 893 sayılı kararları ile                                      tescil edilen doğal tepe üzerinde                                      oluşturulan Yuvalak Tümülüsü, 27.12.2007                                      tarihinde kaçakçılar tarafından tepe                                      noktasından girilerek tahribatlara neden                                      olunması üzerine gerekli önlemler alınmış ve                                      kolluk kuvvetlerince rutin izleme altına                                      alınması istenmiştir. Kolluk kuvvetlerinin                                      rutin izlemesi sonucunda Tümülüste                                      kaçakçıların kaçak kazıya devam ettiği ve                                      tahribatların ciddi boyutlara ulaştığı                                      görülmesi üzerine Tümülüste kaçak kazıların                                      durdurulması amacıyla Bakanlığımız Kültür                                      Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünden                                      Kurtarma Kazısı izni istenilmiş ve gerekli                                      izinler 22.05.2008 tarih ve 91911 sayılı                                      yazı ile verilmiş ve Döner Sermaye İşletmesi                                      Merkez Müdürlüğünün sağladığı ekonomik                                      finansman ile Yuvalak Kurtarma Kazısına                                      03.07.2008 tarih ve 808 sayılı yazı ile                                      gerekli onaylar alınarak 05.07.2008 günü 9                                      işçi ile kazı çalışmalarına Burdur Müze                                      Müdürü H.Ali EKİNCİ başkanlığında Müze                                      Arkeoloğu Âlime ÇANKAYAnın iştiraki ile                                      başlanılmıştır.
     
		
		
	
	
                      
	
	
	
		
		
		
		
	
	
                      
	
	
	
		
		
		
		
	
	
                             Res.1: Yuvalak Tümülüsü           Res 2: Yuvalak Tümülüsü           Res 3: Tümülüste kaçakçılıarın açtığı            çukur.
                                                                                                                         Çalışma öncesinde kaçakçıların girmiş                                      olduğu tepe noktasından girilerek dromosun                                      yönü belirlendi. Yapılan çalışma ve                                      Tümülüsün toprağının akış yönünden,                                      tümülüsün doğu-batı istikametinde                                      konumlandığı anlaşıldıktan sonra çalışmaya                                      Tümülüsün batı yamacında zeminden tepe                                      noktasına üç, kuzey batı yamacından bir açma                                      olmak üzere toplam dört açma (4x4m.                                      ölçülerinde)  yapılarak çalışmalara                                      başlanılmıştır. Kuzeybatı yamacında açılan                                      açmada üç günlük bir çalışma sonucunda                                      tümülüsün yığma toprağını erozyondan korumak                                      amacıyla paralel taş yığıntılar yapıldığının                                      tespitinden sonra kuzey batı açmasında                                      çalışma bırakılmıştır.
     
           
	
	
	
		
		
		
		
	
	
                                        Res: 4-            Kaçakçıların açtığı 8 metre derinliğindeki çukurdan İnilerek dromosun            yönünü belirleme çalışması
                      Res: 5-Dromos yan duvarlarının yandan gelecek            yükü taşıması için duvar arasına rasgele Yığılan taş duvar
       
                                  Tümülüsün batı yamaçlarında açılan açmalarda çalışmalar sürdürüldüğünde      zeminden yapılan ikinci açmada karşılıklı düzgün olmayan duvar ile      karşılaşılmış, 2,5 metre ilerlendiğinde 1,5 metre derinlikte tek taş sıradan      oluşan, 35 cm yüksekliğinde, 3.5 m uzunluğunda, 30 cm. kalınlığında düzgün      taşlarla yapılmış etek duvarına tümülüsün üstü örtülü dromosunun 17.30      msinde rastlanılmış, böylelikle dromos uzunluğunun içerden ölçülen üstü      örtülü dromos ile birleştirildiğinde 27 m. olduğu anlaşılmıştır. Bu etek      duvarı iki yandan 30 derecelik bir açı ile taşların diyagonal sıralanması      ile desteklendiği görülmüştür. Etek duvarından doğuya doğru çalışmalara      devam edilmiş ancak Bademli Üç Tümülüslerde görülen düzgün örülmüş bir      duvarla karşılaşılmamıştır. Bunun nedeni 60 lı yıllardaki kaçakçı      tahribatları olabileceği gibi güney duvarı üzerindeki ağaçlardan da      kaynaklanabileceğini düşünmek mümkündür. Tümülüsün dolgu malzemeden      oluşmasının yanı sıra düzgün olmayan duvar örgüsünün olmaması göçük      olasılığını daha da tetiklediğinden kazıya etek duvarı zemininden devam      edilemeyip aynı aksta oluşturulan üstü örtülü dromosun bittiği Kuru taş      duvarın başladığı noktadan etek duvarına doğru ilerlenmiş ve üstü örtülü      dromosundan 2,3 metre eteğe doğru sürüklenen dinamit ile parçalanmış fallos      yerinden numaralandırılarak kaldırıldı. ( Bu fallos tüm değildi bazı      parçaları tümülüsün eteklerinde bulunmakta bunun dışında bir parçasınınsa      yakın köylerden Beyköy Köyünden bir vatandaşın taşıdığı söylemler      arasındadır bu kişinin evine gidilmiş ancak bu malzeme ile      karşılaşılmamıştır. Ev sakinlerinin söylediğine göre Malzeme bir şikâyet      üzerine Burdur Müzesine intikal ettirildiği söylenmiş ise de, müze kayıtları      ve envanterinde bu tümülüsten gelme bir malzeme ile karşılaşılmamıştır). Bu      çalışmadan sonra bir grup ile etek duvarının 2,5 metre doğusundan diğer bir      grup ile de Üstü örtülü dromosun bittiği kuru taş duvarın başladığı      noktadan devam edildi.  Bu alan içerisinde üç metre zemine inildiğinde ana      aksta dromosu paralel kesen bir duvar ile karşılaşılmış. Bu duvarın önünde      ve arkasında zeminini bulmaya yönelik çalışma gerçekleştirildiğinde bu      duvarın tümülüsün kuzey ve güney duvarını birleştiren bir duvar olduğu      görülmüştür. Aynı duvara Bademli batı tümülüsünde de rastlanılmış bu duvarın      üstü örtülü dromos un üstünde birleştiği bunun da iki yan duvarın göçme      olasılığını azaltmak için yapılmış olduğu saptanmıştır. Duvarın doğu      kısmında dört metre zemine inildiğinde kuzeyinde düzgün olmayan duvarın      paralelinde düzgün kesilmiş 3.20 m uzunluğunda 62 cm. genişliğinde arkadaki      yedi bloğu desteklemek için önde altı bloğun varlığına rastlanılmıştır.      İçerden alınan ölçüye göre bu bloklar üstü örtülü dromosun bittiği noktadan      başlamaktadır. Dromosu kapatan duvarın batı kısmında da dört metre inilmiş      ve kuzeyde düzgün olmayan duvarın içinden gelen yangın izine rastlanılmış      bundan da bu tümülüsün Bademli Tümülüslerde görülen üstü mermer bloklarla      kapalı alandan kuru taş duvara geçişte kuru taş duvarın bir kısmının ahşapla      kapatıldığı gibi olduğu düşünülmüş. Ancak, bu yangın izine bir yerde      rastlanılması ve olması gereken zeminde olmamasından bu yangın izinden bir      zamanlar tümülüsün açık olduğu burada çevre halkınca ateş yakıldığı      anlaşılmıştır.  Dromosu kapatan ön duvarda da yangın izine rastlanması bu      fikrimizi ayrıca desteklemektedir.
      
     
           
	
	
	
		
		
		
		
	
	
                                                   Res: 6-Doğu Batı istikamette olan dromosun düzgün olmayan güney            duvarı                      Res:7- Dromos etek duvarı
                             
	
	
	
		
		
		
		
	
	
           
	
	
	
		
		
		
		
	
	
                                        Res: 8- Etek duvarını iki yandan destekleyen            diyagonal taş örgü
                      Res:9- Dinamitlenerek parçalanan fallosun            parçalarına numara vererek kaldırılması
                             
	
	
	
		
		
		
		
	
	
           
	
	
	
		
		
		
		
	
	
                                        Res:10- Üstü açık dromosun bitip üstü kapalı            dromosun başladığı noktadaki kuzey güney duvarı paralel kesen kuru taş            duvar
                      
Res:11-Üstü            örtülmüş dromosun başladığı noktayı belirleyen düzgün blok taşlardan            örülmüş kuru taş duvar
      Sonuç      olarak kaçak kazı yerinden girilerek görülen kırma çatılı mezar odası,      klinesi, örtülü dromosu ve kullanılan traverten mermer malzemesiyle Bademli      Üç Tümülüslerle bire bir olmasından Tümülüsün inşa tarihinin M.Ö.5. yüzyıl      olacağı düşünülmektedir. Bölgedeki Tümülüslerin soyulmuş olmasından mezar      odasında hiçbir malzemeyle karşılaşılamaması net tarihlendirmede sıkıntı      yaşanmaktadır. Üst yığmadan toplanan Prehistorik, Arkaik ve Helenistik      dönemleri malzeme tarihlemede fikir vermektedir. Yuvalak tümülüsü Bademli      Tümülüslerinin mezar mimarisi ile aynı özellikte olması kuru taş duvar      örgülü dromosunun da aynı olacağı varsayılmaktadır. 
     
           
	
	
	
		
		
		
		
	
	
                                        Res:12-Dromosu paralel kesen duvarın önünde            karşılaşılan yangın izi
                      
Res:13- 2005-2006 yıllarında kurtarma kazısı yapılan Bademli Üç            Tümülüslerden Doğu Tümülüsü
                                        Res:14-Yuvalak Tümülüsünün mezar odasındaki iki            klineden kaçakçılar tarafından parçalanan traverten kline yatağı ve            kare mezar yapısının yan ve karşı duvarı  
                      Res:15-Tümülüsün üst dolgusundan gelen erken            seramik (MÖ.6.7.yy.) 
                             
	
	
	
		
		
		
		
	
	
           
	
	
	
		
		
		
		
	
	
                                        Res:16- Tümülüsüte ki çalışmanın son hali.
                      Res:17-Tefenni, Hasanpaşa Beldesi Gedel Mevkiinde            Roma ve Bizans dönemi yerleşimi tescil çalışmalarından 
      Tümülüs      kazısına gelecek yıl (2009) kurtarma kazımızın devamının sağlanmaması      halinde Yuvalak Tümülüsünün açılması mümkün olacaktır.
     Kazı      çalışmalarımız yanında bölgede daha önceki tespitli alanlar kazı çalışma      mesaisi bittikten sonra dolaşılarak alanların tescili için dokümanlar      toplanmıştır.
          Çalışmalarımızda bizi destekleyen Bakanlığımız Kültür Varlıkları Müzeler      Genel Müdürlüğüne, Döner Sermaye İşletmeleri Merkez Müdürlüğüne ve tüm emeği      geçenlere teşekkür ederiz.  
                   H.Ali      EKİNCİ                                                                           Âlime ÇANKAYA
                    Müze Müdürü                                                                                  Arkeolog
          
                          Kazı Başkanı                                                                                 Kazı sorumlusu